Bệnh ảo giác ở người già: Làm sao để phòng ngừa?

Bệnh ảo giác đôi khi còn được gọi là chứng ảo giác giác quan. Các giác quan khi đó bị rối loạn, người già tưởng như mình nhìn thấy, nghe thấy, cảm thấy những sự việc mà trong thực tế lại không có thật. Những ảo giác này khiến họ cảm thấy lo lắng, sợ hãi, tìm cách đối phó, thậm chí là chạy trốn.

Ở mức độ nặng hơn, có người còn nghe thấy giọng nói hoặc người vô hình ở ngay trong thân xác của họ, điều khiển họ làm những việc nguy hiểm như tấn công người khác. Có người còn gặp cảm giác như đang bay bổng và bị rơi xuống vực thẳm sâu. Nhóm người này thường gặp những chứng bệnh đi kèm như bị ảo thính, ảo thị, ảo vị, ảo khứu giác.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh ảo giác ở người già gây ra bởi nhiều nguyên nhân

- Người già bị mắc căn bệnh này thường đi kèm với chứng sa sút trí tuệ, bị suy giảm trí nhớ, bị điếc, mù, hoặc mắc các bệnh trầm trọng khác có liên quan đến não bộ, đặc biệt là các khối u não.

- Những người mắc các bệnh về gan thận suy yếu, bị trúng độc, bị rối loạn tâm lý, do thay đổi một số loại thuốc chữa bệnh, bị nhiễm trùng, bị bệnh tim mạch, hoặc bị chấn thương cũng là những nguyên nhân dẫn đến bị ảo giác.

- Những lý do tâm thần làm cho bệnh tình gia tăng như: ảo giác thấy người thân đã qua đời nay hiện về khuyên nhủ; nghiện rượu bia, thuốc kích thích.

- Chứng ảo thị xảy ra thường là do bị ngộ độc rượu, ma túy, nhiễm độc chất salicylate, mắc bệnh sa sút trí tuệ thể nhẹ Alzheimer,…

- Chứng ảo thính thường gây nên sự khó chịu, buồn bực cho người bệnh, dẫn đến những suy luận cho rằng người khác nói xấu mình.

- Chứng ảo khứu, ảo vị là căn bệnh gây ra sự sai lệch về xúc giác, mùi vị, Chứng bệnh này thường xảy ra ở những người nghiện ma túy. Người bệnh đôi khi cảm thấy những bộ phận trong cơ thể chuyển động hay có những vật gì đó đang di chuyển trong người.

Những người bị mắc bệnh ảo giác thường rất dễ bị kích động, sợ hãi, lo âu, thậm chi hay hoang tưởng nên rất nguy hiểm đến tính mạng. Do đó không nên để họ sống một mình, cô đơn. Người già bị ảo giác cần được quan tâm và chăm sóc về mọi mặt, từ việc ăn uống, thuốc thang đến những tình huống cần được cấp cứu gấp.

Làm gì để giảm thiểu bệnh ảo giác ở người già?

Ảo giác là căn bệnh chứa đựng nhiều bí ẩn đến nay chưa khám phá hết nên kết quả điều trị vẫn còn hạn chế, vì vậy việc phòng bệnh đóng vai trò quan trọng. Trong trường hợp này bác sĩ thường khám để tìm ra nguyên nhân gây bệnh như nhiễm trùng nặng, cơ thể mất nước, bị ngộ độc, đường huyết giảm, bị động kinh, bị bệnh tim mạch, bị chấn thương hoặc có u ở não... Tùy theo trạng thái sức khỏe tâm thần của người bệnh, bác sĩ có thể khuyến cáo cách điều trị như: dùng thuốc an thần, thuốc bổ não hoặc chuyển họ tới bác sĩ chuyên khoa.

Đối với người già, không nên để những người già mắc chứng ảo giác sống một mình. Những người này cần được quan tâm chăm sóc về mọi mặt, kể cả ăn uống, thuốc thang cho đến những tình huống cần được cấp cứu gấp. Nếu cần có thể đưa những người này vào các trung tâm điều trị chuyên nghiệp hoặc được kiểm tra sức khỏe, cấp thuốc cũng như các khuyến cáo thường xuyên.

Ngoài điều trị bằng thuốc, yếu tố gia đình rất quan trọng trong việc chăm sóc, nhắc nhở bệnh nhân tự giác uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tái khám đúng hẹn. Bệnh nhân có thể làm việc nhưng không được làm việc nặng nhọc, thức đêm. Tuyệt đối không uống rượu, bia, hút thuốc lá. Với trà, cà phê có thể dùng chừng mực.

Việc phục hồi chức năng cho bệnh nhân như lao động nhẹ, thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ, điều độ trong sinh hoạt giúp ổn định 50% tình trạng bệnh. Cần lưu ý việc sử dụng rượu, bia, thuốc lá, stress, yếu tố môi trường, tình trạng gia đình (người thân bị mất, bản thân ly thân, ly hôn...) là các yếu tố thúc đẩy chứ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh hoang tưởng ảo giác.