"Bỗng dưng" mọc nhọt sau gáy: Đừng chủ quan!

Nữ bệnh nhân bị hoại tử da vùng cổ điều trị tại Bệnh viện Việt Đức. Ảnh: BSCC.

Các bệnh nhân thường có bệnh lý nền (tiểu đường) với tổn thương điển hình là một vùng viêm tấy đỏ, đau nằm vùng gáy, lưng. Sau vài ngày, mủ vỡ thành nhiều nốt nhỏ giống tổ ong, đau nhức.

Một số trường hợp điều trị không đúng hoặc tự ý đắp lá sẽ gây tổn thương lan rộng, hoặc biến chứng như nhiễm khuẩn huyết, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Ngày 23/5, các bác sĩ trong tua trực cấp cứu đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân nữ 56 tuổi đến từ Lạc Thủy (tỉnh Hòa Bình) với tổn thương vùng gáy gần 2 tuần. Tổn thương là những ổ áp xe nhỏ nhiều vách và ngóc ngách, tổ chức dưới da hoại tử và mủ trắng. Người bệnh đã được cắt lọc, làm sạch và để da hở. Xét nghiệm mủ phát hiện vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus Aureus).

PGS.TS Nguyễn Đức Chính, người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân, cho biết bệnh hậu bối trước đây hay gọi là bệnh than, được định nghĩa là cụm nhọt, bao gồm nhiều nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da. Do vị trí xuất hiện hay nằm phía thân sau của cơ thể nên dân gian dùng từ “hậu” (phía sau) bối (u, nhọt).

Nữ bệnh nhân bị hoại tử da vùng cổ điều trị tại Bệnh viện Việt Đức. Ảnh: BSCC.Cụ thể, các bác sĩ đã tiếp nhận nữ bệnh nhân (75 tuổi, Hà Nội), có tiền sử điều trị tiểu đường nhiều năm, ung thư vú trái đã mổ. Gần đây, bà có biểu hiện sưng tấy đau lưng 2 tuần nhưng tự điều trị, tổn thương lan rộng đau nhức nhiều mới đến khám. Lúc này, các bác sĩ phải chỉ định phẫu thuật xử lý vết thương, do tổn thương vùng da rộng nên phải vá da.

Ngoài ra, một người bệnh nước ngoài (nam giới, quốc tịch Sri Lanka - nhân viên tàu viễn dương) khi cập cảng Quảng Ninh được chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức điều trị trong tình trạng nhiễm trùng dai dẳng vùng lưng, đường huyết dao động. Bệnh nhân cũng nhiễm tụ cầu vàng (Staphylococcus Aureus).

Ngày 14/5, người bệnh được tiến hành hội chẩn và phẫu thuật rạch tháo mủ, cắt lọc làm sạch các ổ nhiễm trùng vùng lưng, đùi cùng với việc kiểm soát đường huyết.

Theo PGS Chính, nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể. Hậu bối hay mọc ở gáy, lưng, ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường.

Bệnh xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5-10-20 cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5-1 cm. Bệnh không thể tự điều trị mà cần sự can thiệp của các bác sĩ. Hậu bối bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới có thể khỏi.

“Khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như đái tháo đường cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc, thậm chí biến chứng nhiễm khuẩn huyết còn có thể gây tử vong”, PGS Chính khuyến cáo.

Theo VTC, PGS TS Nguyễn Đức Chính - Trưởng Khoa Phẫu thuật Nhiễm khuẩn, BV Hữu nghị Việt Đức cho biết, Anthrax – bệnh than hoặc tiếng anh là Carbuncle được định nghĩa là cụm nhọt, bao gồm nhiều các nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da.

Từ "bệnh than" xuất phát từ từ tiếng Latin “Carbunculus” có nghĩa là hòn than nhỏ, là khối đau cứng như đá. Vì vị trí xuất hiện hay nằm phía thân sau của cơ thể nên được dân gian dùng từ "Hậu Bối", có nghĩa là u nhọt nằm phần sau cơ thể. Ở Việt Nam bệnh còn được gọi là “cụm nhọt tổ ong” hay “nhọt gương sen” do hình ảnh tổn thương khi vỡ mủ lỗ chỗ giống như tổ ong hoặc như gương sen đã lấy hết hạt.

Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do tụ cầu vàng - Staphylococcus Aureus. Nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể. Tụ cầu hay mọc ở gáy, lưng ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh tiểu đường...

Bệnh xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5-10-20cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5-1cm.

Các khối tụ cầu vàng không tự khỏi theo cách thay băng thông thường hoặc tự uống thuốc mà cần sự can thiệp của các bác sĩ. Hơn nữa, khác với nhọt bọc là tổn thương rất nông và thường là một khối mủ có thể trích đơn giản, tụ cầu bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới khỏi được.

Do đó khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt là người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như tiểu đường… cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc, thậm chí biến chứng nhiễm khuẩn huyết còn có thể gây thiệt mạng.