Chảy máu mũi: Nguyên nhân do đâu, nên xử lý thế nào?

Phân loại chảy máu mũi

Chảy máu mũi (hay chảy máu cam) là tình trạng một hoặc cả hai bên mũi có máu chảy ra. Đây là triệu chứng do nhiều nguyên nhân gây nên chứ không phải là một bệnh lý cụ thể.

Hầu hết bất cứ ai trong chúng ta cũng đều ít nhất một lần bị chảy máu cam trong suốt cuộc đời, nhưng thường xảy ra phổ biến hơn ở trẻ em. Tình trạng này có thể được xử lý tại chỗ ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, nhiều trường hợp chảy máu cam có thể gặp phải nhiều vấn đề nguy hiểm cũng như để lại biến chứng sau này nếu không được xử trí đúng cách một cách kịp thời.

Căn cứ vào nguyên nhân gây ra, chảy máu cam có thể được chia thành 3 loại, bao gồm:

- Chảy máu do điểm mạch Kisselbach.

- Chảy máu do động mạch.

- Chảy máu tỏa lan do mao mạch.

Ngoài ra, nếu dựa vào vị trí chảy máu thì có thể chia thành 2 dạng:

Chảy máu mũi trước

Có thể nói, đến 90% các trường hợp chảy máu cam là chảy máu ở mũi trước. Gọi là chảy máu mũi trước nếu máu chảy ra từ vị trí vách ngăn 2 lỗ mũi nơi có chứa hệ thống mạch máu dày đặc và dễ vỡ. Thường những trường hợp này, máu sẽ chảy ở một bên mũi với lượng ít nhưng có thể kéo dài. Máu sẽ ngừng chảy nếu được sơ cứu và xử lý kịp thời.

Người có nguy cơ cao bị chảy máu ở mũi trước thường là người sống ở nơi có khí hậu khô hanh, lạnh lẽo hoặc sử dụng lò sưởi, điều hòa trong suốt thời gian dài. Niêm mạc mũi khi đó trở nên khô hơn khiến độ đàn hồi không được duy trì, lâu dần bị nứt nẻ, đóng vảy và cuối cùng là chảy máu.

Chảy máu mũi sau

Chỉ 10% các trường hợp chảy máu ở mũi là do xuất phát từ các phần sâu trong mũi. Tình trạng này thường gặp ở những người bị chấn thương vùng mặt mũi, người cao huyết áp hoặc người cao tuổi.

Lúc này, chảy máu mũi có thể diễn ra với lượng máu nhiều và chảy ở cả 2 bên mũi, có thể chạy về phía sau rồi xuống cả cổ họng. So với chảy máu trước thì chảy máu sau nguy hiểm hơn do khó kiểm soát hơn. Nếu không được phát hiện và can thiệp đúng cách có thể khiến bệnh nhân rơi vào cơn nguy kịch.

Thông thường, chảy máu ở mũi là xuất phát từ mũi trước hay sau không phải là điều dễ dàng phân biệt. Do đó, ngay khi thấy có biểu hiện chảy máu mũi thì người bệnh nên đến ngay các trung tâm y tế để được sơ cứu và xử lý kịp thời.

Chảy máu mũi - nguyên nhân do đâu?

Theo thống kê, tỷ lệ chảy máu ở mũi ở trẻ em cao gấp 2 lần so với người trưởng thành. Chảy máu ở mũi có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó một số nguyên nhân phổ biến có thể kể đến như:

- Thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh khiến mạch máu bị giãn, trở nên mẫn cảm và dễ vỡ hơn.

- Các tình trạng viêm do nhiễm trùng như: viêm xoang, viêm mũi, viêm loét mũi,...

- Chấn thương vùng mặt mũi: gãy xương cánh mũi do tai nạn, bị đánh vào mũi, vỡ xoang trán, gãy xương hàm trên, vỡ xương hàm hay vỡ vách ngăn mũi,...

- Niêm mạc và mạch máu mũi bị tổn thương do thói quen ngoáy mũi mạnh tay.

- Rơi dị vật vào mũi gây tổn thương.

- Trong mũi xuất hiện các khối u: polyp mũi thể chảy máu, u mạch máu dưới mũi, ung thư vòm họng, u xơ vòm họng,...

- Người bị dị ứng hoặc cảm lạnh liên tục xì mũi với cường độ mạnh.

- Bệnh nhân mắc các bệnh rối loạn đông máu kèm theo một số bệnh cấp tính như: thủy đậu, sởi, thương hàn, cúm, sốt rét, sốt xuất huyết,...

- Một số bệnh về máu như: rối loạn chảy máu, giãn mao mạch, xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn, giảm prothrombine,...

- Thiếu hụt các vitamin cần thiết (vitamin C, K).

- Lạm dụng các chất hóa học như thuốc xịt mũi, thuốc kháng viêm, aspirin, amoniac, cocain hoặc một số thuốc có chứa thành phần gây dị ứng.

Khi bị chảy máu mũi nên xử trí như thế nào?

Tuy là hiện tượng thường gặp nhưng mọi người vẫn không nên chủ quan khi bị chảy máu ở mũi, bởi tình trạng này có thể sẽ rất nguy hiểm nếu không được sơ cứu và xử lý kịp thời.

Khi có người bị chảy máu ở mũi thì việc ưu tiên hàng đầu chính là các biện pháp sơ cứu ban đầu:

- Để bệnh nhân ở tư thế đầu hơi ngả về phía trước, ngồi thẳng.

- Bóp chặt cánh mũi trong khoảng 10 - 15 phút cho đến khi máu ngừng chảy hoặc chảy chậm (lúc này có thể thực hiện thở bằng miệng).

- Tẩm thuốc co mạch vào một miếng bông nhỏ và đặt sâu vào vị trí chảy máu.

- Để tránh máu chảy vào cổ họng, khí quản thì không nên ngả đầu về phía sau khi mảy chảy.

Đối với những trường hợp chảy máu mũi nhẹ có thể tiến hành sơ cứu tại chỗ mà không cần đến can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu thấy máu chảy không có dấu hiệu thuyên giảm kèm các biểu hiện như toát mồ hôi, xanh nhợt, thở khó, trụy mạch,... thì bệnh nhân nên được đưa ngay đến bác sĩ để được cấp cứu kịp thời.

Một số biện pháp giúp ngăn ngừa chảy máu mũi

Để giảm thiểu nguy cơ chảy máu mũi, bạn có thể tham khảo và làm theo một số lời khuyên dưới đây:

- Đeo khẩu trang bảo vệ mũi khi thời tiết nóng, khô hanh.

- Hạn chế tác động tiêu cực đến vùng mũi như ngoáy mũi quá nhiều, quá mạnh.

- Thường xuyên thay đổi không khí làm việc và sinh hoạt, tránh tiếp xúc với điều hòa hoặc lò sưởi quá lâu.

- Vệ sinh mũi thường xuyên và đúng cách với nước muối sinh lý.

- Bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết, đặc biệt là vitamin C và vitamin K.

Có thể nói, chúng ta không còn quá xa lạ với hiện tượng chảy máu mũi (hay chảy máu cam) trong cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị chảy máu ở mũi không rõ nguyên nhân thì không nên chủ quan mà cần đến khám bác sĩ sớm để được phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.