Huyện Chương Mỹ (Hà Nội): Người cao tuổi chung tay giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Thông qua các hoạt động, nội dung tuyên truyền được lồng ghép với phương châm “tuyên truyền từ nhà ra ngõ”, nhiều người cao tuổi (NCT) giống như những CTV dân số thực thụ, tuyên truyền mọi lúc mọi nơi, góp phần quan trọng vào công tác giảm sinh, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) trên địa bàn.

Những gương sáng điển hình

Được mệnh danh là “người đàn ông sướng nhất thôn Đạo Ngạn”, ông Lương Viết Tiềm (ở thôn Đạo Ngạn, xã Hợp Đồng, Chương Mỹ) luôn tự hào khi sinh được hai cô con gái giỏi giang, thành đạt. Các con của ông đều tốt nghiệp đại học, có bằng Thạc sỹ và hiện đang có cuộc sống hạnh phúc bên chồng con. Đối với ông, đó là một sự “mãn nguyện” và ông chưa bao giờ cảm thấy hối hận khi quyết định không sinh thêm để cố thằng cu. Đến khi, người con gái đầu của ông kết hôn và cũng sinh hai bé là con gái. Có một thời gian, con rể ông có mong muốn sinh thêm một thằng cu để “có nếp có tẻ” nhưng chính ông là người đã vận động, khuyên bảo hai vợ chồng con dừng lại để tập trung nuôi dạy các con cho tốt.

Với ông Nguyễn Trọng Ơn (ở xã Tốt Động) cũng vậy, dù thuộc thế hệ đi trước vốn gắn liền với quan điểm “đông con nhiều của”, nhưng gia đình ông cũng chỉ dừng lại ở việc sinh hai con. Và cho đến bây giờ, con gái lớn của ông dù sinh con một bề cũng quyết định “nối gót cha” không sinh thêm con thứ ba. Đề cập đến vấn đề hiện nay nhiều người tìm đến các biện pháp can thiệp để lựa chọn giới tính thai nhi, ông Ơn cho rằng, đó là điều không nên, sinh đẻ phải thuận theo tự nhiên. Việc phá thai để lựa chọn giới tính thai nhi vừa ảnh hưởng đến sức khỏe vừa ảnh hưởng đến tâm lý sau này của các cặp vợ chồng. Ông Ơn cũng luôn tâm niệm rằng: “Con nào cũng là con. Các con đều bình đẳng, trai cũng như gái. Miễn là các con sau này có hiếu và là người có ích cho xã hội”.

Với phương châm “Đi từng ngõ, gõ từng nhà”, suốt mấy chục năm qua, bà Trần Thị Quýt (ở thôn Lương Sơn, xã Đông Sơn) là một trong những người có tầm ảnh hưởng khá lớn đối với các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ở trên địa bàn xã. Bà Quýt là một trong những người đầu tiên thành lập CLB “Không sinh con thứ 3” tại thôn Lương Sơn từ năm 1986 cho đến nay. Đây được coi là CLB chủ chốt trong công tác tuyên truyền, vận động chính sách dân số không chỉ của thôn mà lan rộng ra cả xã Đông Sơn.

Có một điều rất đặc biệt trong cách tuyên truyền của bà Quýt đó là, bên cạnh vai trò là Chủ tịch Chi hội Phụ nữ xã, bà còn là một hộ sinh ở Trạm Y tế xã. Vì vậy, được tiếp xúc với nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, bà Quýt luôn tranh thủ tuyên truyền mọi lúc mọi nơi, trực tiếp vận động chị em thực hiện tốt Pháp lệnh Dân số. Thậm chí có thể nói vui, ngay cả khi chị em vừa rời bàn đẻ, bà cũng không quên việc tuyên truyền sinh ít con để đảm bảo nuôi dạy cho tốt. Do vậy, trước đây trong thôn bà, nhà nào cũng sinh 4-5 người con thì hiện nay, trong thôn hầu như không còn gia đình sinh con thứ 3. Bản thân bà Quýt cũng luôn gương mẫu, sinh hai con và các con bà đều thành đạt, được nhiều người ngưỡng mộ.

Ông Tiềm, ông Ơn hay bà Quýt chỉ là 3 trong số 102 NCT tiêu biểu trên địa bàn huyện Chương Mỹ được vinh danh tại Hội nghị gặp mặt biểu dương NCT vận động con cháu thực hiện tốt chính sách dân số do Sở Y tế Hà Nội phối hợp với UBND huyện Chương Mỹ tổ chức mới đây. Ông Hoàng Minh Chiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ cho biết: Tính đến ngày 30/9, huyện Chương Mỹ có 42.140 NCT, chiếm 12,63% dân số toàn huyện. Hiện nay, huyện có nhiều CLB của NCT tại 32 xã, thị trấn, thu hút đông đảo NCT tham gia với các hoạt động phong phú nhằm nâng cao sức khỏe cả về thể chất cũng như tinh thần cho NCT trên địa bàn.

Lực lượng then chốt giảm thiểu MCBGTKS

Theo ông Hoàng Minh Chiến, nhiều NCT trên địa bàn huyện vẫn không quản ngại vất vả “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” với tất cả sự nhiệt tình, hiểu biết, kinh nghiệm của mình vận động con cháu, bà con nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, trong đó có chính sách DS-KHHGĐ, xây dựng gia đình ấm no hạnh phúc, góp phần nâng cao chất lượng dân số và sự phát triển bền vững của đất nước. “Rất nhiều NCT đã trở thành những hạt nhân trong các phong trào, là nòng cốt trong các hoạt động truyền thông về công tác DS-KHHGĐ, là chỗ dựa tinh thần không chỉ cho gia đình mà cho cả cộng đồng”, ông Chiến nhấn mạnh.

Ông Vũ Xuân Tường, Chủ tịch Hội NCT thị trấn Xuân Mai cho biết: Trong những năm qua, Hội NCT thị trấn Xuân Mai đã thành lập rất nhiều các CLB như “Hội các bà mẹ sinh con một bề là gái”; CLB “Ông bà nội, ông bà ngoại”; các hoạt động lồng ghép tuyên truyền về chính sách DS-KHHGĐ như “Cưới song hỷ”; “Tiếng hát NCT”. Thông qua các hoạt động, nội dung tuyên truyền được lồng ghép với phương châm “tuyên truyền từ nhà ra ngõ”, NCT giống như CTV dân số thực thụ, tuyên truyền mọi lúc mọi nơi, góp phần quan trọng vào công tác giảm sinh, giảm thiểu MCBGTKS.

Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết: Cùng với cả nước, Hà Nội đã bước vào giai đoạn già hóa dân số với tỷ lệ NCT chiếm cao. Theo báo cáo của 30 quận/huyện, NCT chiếm 12,7% dân số toàn thành phố. Những năm qua, NCT với vai trò là những người có uy tín trong cộng đồng đã có nhiều đóng góp tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, trong đó có việc tham gia vận động người dân, đặc biệt là con cháu trong gia đình thực hiện tốt chính sách dân số của Đảng và Nhà nước; tích cực tham gia cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; xây dựng gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa.

Bên cạnh đó, các cấp Hội NCT của các khu phố còn lồng ghép phong trào thi đua “Tuổi cao gương sáng” cùng với các ban, ngành đoàn thể để vận động nhân dân thực hiện tốt chính sách dân số; thực hiện quy mô gia đình nhỏ, có hai con; không lựa chọn giới tính thai nhi khi sinh, góp phần quan trọng vào kết quả giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cũng như tình trạng MCBGTKS.

Từ năm 2017, TP Hà Nội đã triển khai thí điểm mô hình NCT có con một bề là gái. Đây là mô hình can thiệp nhằm nâng cao vai trò, vị thế của NCT khi sinh con một bề là gái; nâng cao trách nhiệm của các tổ chức xã hội và cộng đồng đối với NCT, từ đó, thay đổi quan niệm phải có con trai để phụng dưỡng lúc tuổi già của người dân, góp phần giảm thiểu tình trạng MCBGTKS. Theo lãnh đạo Sở Y tế Hà Nội, để phát huy hơn nữa vai trò của NCT trong công tác dân số nói chung và giảm thiểu MCBGTKS nói riêng, cần cam kết đảm bảo cho NCT cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động xã hội để tận dụng những kinh nghiệm, kiến thức hữu ích cho cộng đồng.

Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết: Nhận thức được vai trò quan trọng của NCT đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, ngày 19/4/2018, UBND TP đã ban hành Kế hoạch về việc triển khai thực hiện Đề án Chăm sóc sức khỏe NCT giai đoạn 2017 – 2025. Đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe NCT trong giai đoạn già hóa dân số.