Mất cân bằng giới: Lời giải nào cho bài toán 4,3 triệu đàn ông Việt ế vợ trong tương lai?

 Mất cân bằng giới tính lên mốc mới, người Việt ham con trai số 1 khu vực

Ông Nguyễn Doãn Tú, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, năm 2018 dân số nước ta tăng thêm 1 triệu người so với năm 2017, lên mức 94,67 triệu người. Như vậy, Việt Nam đang đứng thứ 14 trong số các quốc gia đông dân nhất thế giới, dù diện tích xếp ở vị trí 65.

Tuy nhiên, đây là năm thứ 2 liên tiếp, tổng tỉ suất sinh cả nước tiếp tục dưới mức sinh thay thế với 2,05 con, cho thấy dân Việt Nam ngày càng lười đẻ. Trong khi suốt 10 năm trước đó, giai đoạn từ 2006 – 2016, nước ta luôn duy trì được mức sinh lý tưởng 2,1 con (số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ).

Theo ông Tú, những năm gần đây, ngành dân số chứng kiến sự chênh lệch mức sinh thấy rõ ở các vùng kinh tế.

Trong năm 2018 có 24/63 tỉnh, chủ yếu ở các tỉnh kinh tế còn khó khăn, chiếm 30% dân số, có mức sinh cao trên 2,3 con, trong đó 12 tỉnh có mức sinh rất cao, trên 2,5 con.

Tuy nhiên 16 tỉnh, thành phố lớn, nơi có kinh tế - xã hội phát triển, chiếm 31% dân số, mức sinh giảm nhanh, hiện xuống dưới 1,8 con, cá biệt tại 4 thành phố lớn có mức sinh dưới 1,6 con, riêng TP.HCM đã xuống dưới 1,5 con, thấp nhất cả nước.

Theo dự đoán, mức sinh tại Việt Nam sẽ tiếp tục giảm trong những năm tới. Đây là thách thức lớn cho ngành dân số vì kinh nghiệm từ trước tới nay cho thấy, chưa có quốc gia nào thành công trong việc nâng mức sinh, bài học của Hàn Quốc, Singapore... là dẫn chứng sinh động.

Ngoài ra, Việt Nam đang phải đối mặt với mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng nghiêm trọng. Ông Tú cho biết, tỉ số giới tính khi sinh năm 2018 đã tăng lên 115,1 bé trai/100 bé gái, trong khi mục tiêu đặt ra giảm về mức 112,8 bé trai/100 bé gái.

Lời giải nào cho bài toán 4,3 triệu đàn ông Việt ế vợ trong tương lai?

Nhìn sang các nước khác trong khu vực, tỷ lệ mất cân bằng giới tính quá cao trong nhiều năm qua đã khiến Ấn Độ và Trung Quốc thiếu trầm trọng phụ nữ trong độ tuổi kết hôn. Điều này đã tạo ra những căng thẳng rất lớn trong xã hội tại quốc gia này, dẫn đến tình trạng một số lượng lớn nam giới không thể lấy vợ hoặc có bạn tình. Vấn đề cũng xảy ra ở Hàn Quốc và Đài Loan, khiến cho nam giới ở các nước này buộc phải tìm vợ ở các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam. Hiện tượng “xuất khẩu” cô dâu Việt là một trong những hệ luỵ trực tiếp của hiện tượng thiếu phụ nữ mà nguyên nhân chính là do tăng tỷ số giới tính khi sinh.

Tình trạng này sẽ phức tạp hơn trong 20 năm nữa nếu không có những biện pháp can thiệp quyết liệt, triệt để ngay từ bây giờ. Theo thống kê, các nước láng giềng như Lào, Thái Lan, Campuchia…cũng không dư phụ nữ để cho chúng ta “nhập khẩu” về làm cô dâu, nếu may mắn thì đàn ông Việt Nam có thể sang các nước châu Phi để tìm bạn đời.

Bình luận về vấn đề này, GS Phạm Gia Khải, thành viên Ban Chăm sóc Sức khỏe Trung ương lo lắng: Chỉ hơn một thập kỷ nữa là Việt Nam sẽ không còn là một nước có "dân số vàng" nữa. Sự đầu tư một cách khoa học cho tương lai, khi cuộc Cách mạng công nghiệp thứ tư phát triển, ngay cả dân số vàng mà chúng ta cũng không còn nữa, sẽ không biết xoay xở ra sao trước thế giới?

Tuy nhiên, đại diện của ngành dân số cho rằng, khi nới lỏng chính sách sinh con, từng bước sửa đổi các quy định về mức sinh, cùng với các giải pháp khác về kinh tế, an sinh xã hội... thì động lực lựa chọn giới tính khi sinh sẽ giảm dần.

Nếu vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh không được giải quyết, Việt Nam sẽ đi vào vết xe đổ của Trung Quốc hiện nay. Mức sinh thấp, mất cân bằng giới tinh khi sinh có thể đưa đến những hệ luỵ lớn trong xã hội. Việc gia tăng tỷ số giới tính khi sinh không những không cải thiện được vị thế của người phụ nữ mà thậm chí còn làm gia tăng sự bất bình đẳng giới như nhiều phụ nữ phải kết hôn sớm hơn, tỷ lệ ly hôn và tái hôn sẽ tăng cao, tình trạng bạo hành giới, mua dâm, mua bán phụ nữ sẽ gia tăng.