Những điều cần biết về sàng lọc sơ sinh

Thứ Hai, 27/11/2017 12:00 AM (GMT+7)

Nếu sinh con tại các cơ sở y tế không có thực hiện xét nghiệm sàng lọc, tốt nhất nên liên hệ với nhân viên y tế lấy mẫu, và gửi tới cơ sở có thể làm xét nghiệm sàng lọc sơ sinh. Bởi trẻ sau khi sinh cũng rất có thể mắc phải bệnh lý dị tật.

Những bệnh lý trẻ sơ sinh thường mắc ở Việt Nam:

  1. Thiếu men GPD:  là một bệnh mà cơ thể con bạn không tổng hợp được men G6PD như những trẻ bình thường. Men G6PD nằm trong tế bào hồng cầu. Khi thiếu men, tế bào không biến đổi các sản phẩm có hại thành sản phẩm không hại, do đó các sản phẩm có hại sẽ tích tụ trong hồng cầu làm cho hồng cầu dễ vỡ. Việc phát hiện bệnh sớm và tham vấn tránh sử dụng thuốc, theo dõi vàng da sơ sinh sẽ giúp trẻ bị thiếu men G6PD bị tán huyết cấp đưa đến thiếu máu, vàng da.
  2. Suy giáp bẩm sinh: là một bệnh lý tuyến giáp của trẻ không tự sản xuất hoặc sản xuất hormon giáp ít hơn bình thường. Hormon giáp là chất cần thiết cho não bộ và cơ thể phát triển từ lúc mới sinh cho đến lúc trưởng thành. Nếu hormon giáp bị thiếu, não và cơ thể không phát triển đưa đến trẻ ngu đần và lùn không lớn lên được. Việc phát hiện bệnh sớm và điều trị bổ sung đủ lượng hormon giáp trong vòng 2 tuần đầu sau sinh sẽ giúp trẻ phát triển bình thường.
  3. Tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh: là một bệnh lý rối loạn tổng hợp nội tiết tuyến thượng thận ở trẻ sơ sinh đưa đến biểu hiện các thể bệnh khác nhau: mất muối gây tử vong và mơ hồ về giới tính ở bé gái. Việc phát hiện bệnh sớm giúp điều trị bé kịp thời tránh tử vong, giảm thiểu tình trạng nam hoá cơ quan sinh dục ngoài gây nhầm lẫn giới tính ở trẻ gái. Trẻ gái được điều trị sớm sẽ ít bị ảnh hưởng tâm lý và giảm khả năng phải tạo hình cơ quan sinh dục ngoài khi lớn lên.
  4. Bệnh rối loạn chuyển hóa – Phenylalanine : là bệnh mà cơ thể chuyển hóa kém hoặc không chuyển hóa được Phenylalanine có trong các loại thực phẩm đặc biệt là các loại thực phẩm chứa nhiều protein dẫn đến tích tụ và gây hại cho cơ thể. Người bệnh nếu không được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách sẽ bị chậm phát triển thể chất, trí tuệ, thậm chí tử vong.
  5. Bệnh rối loạn chuyển hóa đường Galactose: Galactose là một loại đường có trong đa số các loại sữa bao gồm cả sữa mẹ. Người bị mắc bệnh rối loạn chuyển hóa Galactose không có khả năng hoặc chuyển hóa kém galactose và một số chất trung gian gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Trẻ có thể bị ảnh hưởng đến não, đục thủy tinh thể, vàng da, xơ gan, suy gan, nguy hại cho thận.

Sàng lọc sơ sinh (SLSS) là gì?

Sàng lọc sơ sinh là chương trình thực hiện xét nghiệm thường qui cho tất cả các bé sơ sinh nhằm phát hiện sớm các bệnh lý nội tiết và rối loạn chuyển hóa ảnh hưởng đến sức khoẻ, phát triển thể chất, tâm thần của trẻ.
Các bệnh lý này thường khó phát hiện trên lâm sàng khi trẻ mới sinh, do đó cần phải thực hiện xét nghiệm sàng lọc để phát hiện. Một vài bệnh lý cần phải phát hiện sớm và điều trị ngay trong vòng 2 tuần đầu sau sinh, bé mới phục hồi và phát triển bình thường cả thể chất và tinh thần.

Thời điểm làm xét nghiệm sàng lọc sơ sinh tốt nhất :

  •  Thời gian tốt nhất để lấy máu làm xét nghiệm SLSS cho bé là từ 2-7 ngày tuổi. Kết quả xét nghiệm sẽ có trong vòng 24-72 giờ sau.
  •  Với những trẻ lấy mẫu máu sớm trước 24 giờ kết quả có thể không chính xác. Không nên lấy mẫu máu quá muộn, điều đó sẽ giảm ý nghĩa phát hiện sớm và can thiệp điều trị sớm cho trẻ.

Quy trình sàng lọc sơ sinh được thực hiện như thế nào?

  • Hỏi các thông tin liên quan cần thiết để điền vào tờ xét nghiệm: Tên mẹ, giới tính bé, cân nặng, ngày sinh, tiền sử bệnh của mẹ, ngày lấy mẫu…
  • Bé được nằm để chân thấp hơn mình để lấy máu gót chân. Mỗi bé chỉ cần lấy 3 giọt máu nhỏ lên 3 vòng tròn giấy thấm để khô là đủ để làm xét nghiệm.
  • Mẫu máu sẽ được để khô tự nhiên và gửi tới phòng xét nghiệm.
  • Kết quả xét nghiệm sẽ có trong vòng 3 ngày từ khi nhận mẫu máu, và sẽ tới gia đình trẻ trong khoảng 1 tuần đầu sau sinh. Các bé có kết quả nghi ngờ sẽ được thông báo và tư vấn cho gia đình hướng xử trí tiếp theo để chẩn đoán và điều trị hoặc phòng ngừa.

Chi phí sàng lọc sơ sinh là bao nhiêu?

Xét nghiệm sàng lọc sơ sinh có nhiều loại (sàng lọc suy giáp bẩm sinh, sàng lọc thuyết hụt enzyme,…). Mỗi loại xét nghiệm có chi phí khác nhau và thời gian trả kết quả cũng khác nhau. Ở bệnh viện phụ sản Hà Nội đang có 02 gói dịch vụ cho xét nghiệm này:

  • Xét nghiệm sàng lọc 3 bệnh suy giá, thiếu men, tăng sản CAH với chi phí là 350.000đ
  • Xét nghiệm sàng lọc 5 bệnh suy giáp, thiếu men, tăng sản CAH, Phenny, GAL với chi phí là 500.000đ

Hiện nay nhiều bệnh viện liên kết với các trung tâm sàng lọc có thể lấy mẫu để làm xét nghiệm sàng lọc sơ sinh. Vì vậy để chắc chắn cho con có một thể trạng an toàn, khỏe mạnh hãy chú ý sàng lọc sơ sinh sớm nhất.

 Khánh Linh TH

System

Cùng chuyên mục

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng tiếp xã giao Phái đoàn Tổ chức Di cư Quốc tế tại Việt Nam

Ngày 22/3/2024, tại trụ sở Cục Dân số, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng đã có buổi tiếp xã giao bà Park...

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng làm việc với Công ty Merck Health Care nhằm thúc đẩy hợp tác về dân số

Sáng ngày 22/3/2024, tại trụ sở Cục Dân số, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng đã có buổi tiếp và làm việc...

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng tiếp Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam

Ngày 07/3/2024, tại trụ sở Cục Dân số, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng đã tiếp và làm việc với ông Matt...

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng làm việc với đoàn đại biểu Đại sứ quán và Văn phòng Nội các Nhật Bản

Ngày 04/3/2024, tại trụ sở Cục Dân số, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng đã có buổi tiếp và làm việc với...