Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Công tác dân số của chúng ta phải được đổi mới rất căn bản

Phát biểu khai mạc buổi lễ, ông Nguyễn Doãn Tú – Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết: Thời gian qua, công tác dân số luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và đã đạt được nhiều thành tích quan trọng. 

Theo đó, tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, hạn chế tăng thêm hàng chục triệu người. Mức sinh thay thế được duy trì trong suốt 13 năm qua. Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực. Dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh. Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ. Ảnh: Chí Cường

Bên cạnh đó, chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, đạt 73,5 tuổi năm 2018, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam được cải thiện…

Tuy nhiên, theo Tổng cục trưởng Nguyễn Doãn Tú, mặc dù đã đạt được nhiều thành tích quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước, song công tác dân số đang gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn như: Mức sinh chênh lệch đáng kể giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố; mất cân bằng giới tính khi sinh đã ở mức nghiêm trọng; lợi thế của dân số vàng chưa được khai thác hiệu quả, chưa có giải pháp đồng bộ.

Tốc độ già hóa dân số nhanh nhưng chưa có hệ thống giải pháp thích ứng; chất lượng dân số còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong khi đó, tổ chức bộ máy thiếu ổn định, chế độ đãi ngộ còn thấp; nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn thấp, chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ mới...

Các đại biểu tham dự buổi lễ. Ảnh: Chí Cường

Để giải quyết những thách thức trên, tại Hội nghị lần thứ 6, Ban chấp hành Trung ương khóa VII đã ban hành Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới. Nghị quyết nêu rõ: "Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc; công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược vừa cấp thiết, vừa lâu dài".

Và mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1679/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 với 8 mục tiêu chính trên tinh thần quán triệt sâu sắc và triển khai đầy đủ Nghị quyết 21 về công tác dân số trong tình hình mới.

Đánh giá về Chiến lược Dân số mới này, tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam chỉ rõ: So với Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011-2020, Chiến lược Dân số lần này không còn cái "đuôi" sức khỏe sinh sản, mà là Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030.

Điều này thể hiện sự thay đổi rất căn bản từ Nghị quyết 21-NQ/TW đến tất cả các văn bản sau này. Đó là công tác dân số không chỉ đơn giản như ngày xưa là kế hoạch hóa gia đình, nhưng cũng không đơn giản là vấn đề sức khỏe bà mẹ và trẻ em hay vấn đề sức khỏe của mọi người dân mà vấn đề Dân số và Phát triển hiện nay bao trùm hơn rất nhiều. Do đó, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: "Công tác dân số của chúng ta phải được đổi mới rất căn bản".

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chụp ảnh lưu niệm cùng lãnh đạo Tổng cục Dân số và các vụ/đơn vị thuộc Tổng cục. Ảnh: Chí Cường

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, sắp tới Bộ Y tế sẽ phân công một Thứ trưởng trực tiếp phụ trách thật sự về công tác dân số. Và phải hình thành ngay một cơ chế điều phối liên ngành từ trên xuống dưới.

Tuy nhiên, điều khiến Phó Thủ tướng trăn trở đó là hiện nay, nhận thức của các cấp chính quyền, của cộng đồng xã hội về công tác dân số chưa thật sự sâu sắc. Chính vì vậy, nhiệm vụ quan trọng nhất thời gian tới là làm sao để các cấp ủy, chính quyền phải nhận thức được về công tác dân số. Khi đã có nhận thức, người ta sẽ cố gắng bằng mọi cách để làm tốt nhất và mang lại hiệu quả.

"Khi đã thay đổi được nhận thức về Dân số và Phát triển, trên cơ sở Nghị quyết 21-NQ/TW cũng như Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, nhất định chúng ta sẽ huy động được mọi nguồn lực trong xã hội để tập trung cho mục tiêu làm sao cho dân số Việt Nam phát huy được những lợi thế trong thời gian vừa qua và phù hợp với xu thế mới để có quy mô, cơ cấu, phân bổ thật hợp lý cũng như chất lượng dân số thật cao", Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Liên quan đến chất lượng dân số, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị các cơ quan truyền thông lưu ý, trên thế giới khi nói về chất lượng dân số, người ta hay liên tưởng tới các chính sách lựa chọn mang tính can thiệp để chọn gene tốt, chọn giới tính. Còn ở Việt Nam, khi nói về chất lượng dân số, chúng ta không nói theo nghĩa đó. Chúng ta nói chất lượng dân số là làm sao để mọi người Việt Nam khi sinh ra đều được chăm sóc tốt nhất trong khả năng có thể. Đều được bình đẳng và có cơ hội tiếp cận tương lai như nhau.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam mong muốn, sau Tháng Hành động Quốc gia về Dân số năm nay, chúng ta sẽ tạo được những nhận thức sâu rộng trong toàn xã hội về công tác dân số. Không chỉ dừng lại câu chuyện quy mô, phân bổ dân số, giữa thành thị với nông thôn, không chỉ dừng lại ở câu chuyện sức khỏe mà thực sự làm sao để mọi người Việt Nam chúng ta đều được chăm sóc một cách tốt nhất.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ

Ông Nguyễn Doãn Tú - Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết: Tháng Hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 năm nay có chủ đề "Đồng hành cùng sự nghiệp Dân số và Phát triển vì sự phồn vinh của đất nước". Với ý nghĩa của Tháng Hành động, tiếp tục phát huy tinh thần nhiệt huyết và thành tích đã đạt được, Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) đề nghị các đơn vị trong toàn ngành, bám sát chủ đề của Tháng Hành động, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền; chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể triển khai đồng bộ các nội dung, giải pháp về công tác Dân số và Phát triển.