Phương pháp tránh thai tuổi tiền mãn kinh

Thứ Ba, 15/10/2019 11:06 PM (GMT+7)

Tiền mãn kinh là giai đoạn được đánh dấu bằng hàng loạt thay đổi về thể chất và tinh thần ở người phụ nữ. Tiền mãn kinh có thể có thai được không là vấn đề nhận được khá nhiều quan tâm.

tranh_thai_o_tuoi_tien_man_kinh_1

Tiền mãn kinh là gì?

Tiền mãn kinh thường là khoảng thời gian từ 2 đến 10 năm trước khi bước vào giai đoạn mãn kinh. Tiền mãn kinh có thể đến sớm hoặc muộn khác nhau ở mỗi người và thường có nhiều nguyên nhân quyết định quá trình mãn kinh sớm hay muộn ở người phụ nữ.

Tâm sinh lý tuổi tiền mãn kinh như suy giảm sức khỏe, thể chất. Phụ nữ thường cảm thấy uể oải, suy nhược thần kinh, da trở nên mỏng và khô, sạm nám và tóc khô xơ gãy rụng cùng với đó là hàng loạt các vấn đề cơ xương khớp, bệnh đường sinh dục hay vấn đề tim mạch, thần kinh. Về tinh thần, phụ nữ thường cảm thấy nóng nảy, gắt gỏng, thỉnh thoảng có những cơn bốc hỏa, mệt mỏi, khó ngủ, toát mồ hôi đêm... Bên cạnh đó là sự bất ổn về mặt tâm lý với nhiều lo lắng bồn chồn, dễ cáu gắt, trầm cảm... Đặc biệt về sức khỏe sinh lý, nữ giới thường thấy có cảm giác đau khi giao hợp, giảm ham muốn (do suy giảm nội tiết tố, khô dịch âm đạo,...), đi tiểu nhiều, tiểu buốt, tiểu không kiểm soát... Đó là những vấn đề có thể gặp phải ở tuổi tiền mãn kinh. Tuy nhiên tùy tâm trạng từng người, có thể có hoặc không gặp phải.

Có thể có thai ở tuổi tiền mãn kinh không?

Trong giai đoạn tiền mãn kinh chị em thường gặp phải nhiều rối loạn trong cơ thể và thay đổi của kinh nguyệt (không đều, thưa dần, tăng - giảm lượng máu kinh bất thường...). Do vậy khi mới mất kinh vài tháng ở giai đoạn này thì chưa chắc đã mãn kinh thật sự, phụ nữ trong giai đoạn này cần cẩn thận tiếp tục ngừa thai tiếp 12 tháng sau đó để không mang thai ngoài ý muốn. Tuy khả năng mang thai trong giai đoạn này là rất ít nhưng không phải là không có.

Phụ nữ tuổi tiền mãn kinh vẫn có khả năng mang thai, vì lúc này vẫn có kinh nguyệt, buồng trứng vẫn hoạt động. Bởi vì trong giai đoạn này là lúc chị em thấy kinh nguyệt chưa hết hẳn, tháng có tháng không. Trước khi ngừng hẳn, buồng trứng có thể sẽ hoạt động hết công suất, một vài nang trứng sẽ chín và rụng bất chợt. Do vậy ở giai đoạn này, chị em không nên chủ quan mà cần thực hiện biện pháp tránh thai hợp lý.

Phương pháp tránh thai tuổi tiền mãn kinh

 Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh cần có biện pháp tránh thai hiệu quả, an toàn, thích hợp để kiểm soát được việc có thai cho đến thời kỳ mãn kinh, nếu như không muốn mang thai ở tuổi trung niên. Hiện nay có nhiều phương pháp tránh thai như:

- Nội tiết tố: Thuốc tránh thai nội tiết tố đường uống như ngừa thai phối hợp estrogen - progesterone hoặc thuốc ngừa thai progesterone đơn thuần. Tránh thai nội tiết tố không phải đường uống như thuốc tiêm, miếng dán hoặc vòng âm đạo.

- Dụng cụ tử cung có hoặc không chứa nội tiết tố: Trong 3-6 tháng đầu sử dụng, có thể có ra ít máu, ra kinh nhiều hơn và đau bụng hơn.

- Triệt sản: Thắt ống dẫn trứng hoặc cắt ống dẫn trứng, thắt ống dẫn tinh ở nam giới.

- Phương pháp barrier (màng ngăn + thuốc diệt tinh trùng, thuốc diệt tinh trùng, bao cao su nam và nữ): Nhiều khuyến cáo rằng sử dụng thường xuyên và đúng cách phương pháp này có thể tăng 95-98% hiệu quả ngừa thai.

- Kế hoạch gia đình (phương pháp nhịp sinh học) không được khuyến cáo cho phụ nữ tiền mãn kinh vì chu kỳ kinh nguyệt lúc này không đều làm cho dự đoán rụng trứng khó khăn. Ngừa thai khẩn cấp cũng có thể dùng khi một biện pháp sử dụng thấy không an toàn, tuy nhiên nó không được khuyến cáo sử dụng thường xuyên. Hãy luôn ghi nhớ rằng chỉ có một biện pháp tránh thai ngừa được bệnh HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục là bao cao su.

Phụ nữ tiền mãn kinh không nên sử dụng biện pháp tránh thai chứa estrogen nếu như đang hút thuốc lá hoặc có tiền sử có khối u phụ thuộc estrogen, bệnh tim, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc cục máu đông. Thuốc tránh thai nội tiết có thể che lấp các dấu hiệu của giai đoạn mãn kinh như kinh nguyệt không đều, nên khó nhận biết được thời điểm khi mãn kinh. Sử dụng bất kỳ loại thuốc tránh thai kết hợp estrogen - progesterone sẽ dẫn đến hậu quả ra máu kinh rỉ rả, ngay cả sau khi mãn kinh.

Tóm lại, việc nắm bắt đặc trưng của tuổi tiền mãn kinh và nên tuân thủ các biện pháp tránh thai an toàn bởi mang thai và sinh đẻ trong độ tuổi sau 40 thường rất khó khăn, tăng nguy cơ tai biến như sảy thai, thai chết lưu, sinh con bị dị tật,....

Lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết

Thuốc uống tránh thai nội tiết có thể có một số lợi ích ngoài tác dụng ngừa thai và thường dùng đường uống.

Ngoài một số lợi ích mạng lại, thuốc tránh thai nội tiết ở phụ nữ tiền mãn kinh có liên quan đến nguy cơ gia tăng cục máu đông và nguy cơ đau tim, đột quỵ, ung thư vú. Năm 2002, một nghiên cứu lớn được công bố tại Hoa Kỳ về nguy cơ ung thư vú xảy ra khi dùng thuốc tránh thai kết hợp đường uống ở phụ nữ quanh tuổi mãn kinh cho thấy không có mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc và nguy cơ ung thư cho đến 64 tuổi. Mặc dù vậy, nhiều nghiên cứu nhỏ hơn lại cho thấy có mối liên quan nên vấn đề này vẫn còn đang tranh cãi.

 Phụ nữ tiền mãn kinh không nên sử dụng biện pháp tránh thai chứa estrogen, nếu đang hút thuốc lá hoặc có tiền sử có khối u phụ thuộc estrogen, bệnh tim, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc cục máu đông. Tránh thai nội tiết an toàn cho những phụ nữ trên 35 tuổi mà không có hút thuốc lá.

Thuốc tránh thai nội tiết có thể che lấp các dấu hiệu của thời kỳ mãn kinh như kinh nguyệt không đều, nên khó nhận biết được thời điểm khi mãn kinh.

Sử dụng bất kỳ loại thuốc tránh thai kết hợp estrogen - progesterone sẽ dẫn đến hậu quả ra máu kinh nguyệt rỉ rả, ngay cả sau khi mãn kinh.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng nên ngừng sử dụng thuốc tránh thai nội tiết ở phụ nữ lúc 51 tuổi (tuổi mãn kinh trung bình) hoặc một số nhà lâm sàng khác đề nghị ở tuổi 55. Tuy nhiên, chiến lược này không phải lúc nào cũng thích hợp, vì không phải phụ nữ nào cũng mãn kinh ở cùng thời điểm và vẫn cần phải kiểm soát việc có thai.

Lợi ích ngoài tác dụng ngừa thai của thuốc tránh thai nội tiết

- Kinh nguyệt điều hòa hơn.

- Lượng máu kinh giảm hơn (làm giảm tỉ lệ thiếu máu do thiếu sắt).

- Giảm đau bụng trong lúc hành kinh hơn.

- Giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư tử cung: trong nhiều nghiên cứu cho thấy rằng khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết, nguy cơ chết vì ung thư buồng trứng hoặc ung thư nội mạc tử cung giảm đi rõ rệt, nghiên cứu cũng kết luận rằng khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết ở tuổi tiền mãn kinh, sẽ giảm tỉ lệ mắc u nang buồng trứng, khối u buồng trứng và có tác dụng bảo vệ suốt 15 năm hoặc hơn sau khi ngừng thuốc.

- Giảm cơn nóng bừng: nhiều nghiên cứu nhỏ đã cho thấy rằng phụ nữ > 45 tuổi cảm thấy hài lòng khi sử dụng OCs vì có tác dụng giảm hẳn cơn nóng bừng lên đến 90%.

- Duy trì mật độ chắc khỏe của xương: đã có nhiều khuyến cáo cho thấy sử dụng OCs giúp giảm sự thoái hóa của xương, giúp bảo quản mật độ khoáng của xương (bone mineral density - BMD) ở phụ nữ quanh tuổi mãn kinh. Một nghiên cứu gần đây tại Thụy Điển cho thấy sử dụng OCs ở những phụ nữ sau 40 tuổi sẽ giảm nguy cơ gãy xương hông lên đến 30% so với phụ nữ không dùng thuốc. Trong một phân tích gộp từ 13 nghiên cứu về sử dụng OCs liều thấp và BMD, 9 kết quả cho thấy có hiệu quả tích cực của OCs trên BMD và 4 kết quả không có mối liên quan, không có nghiên cứu nào cho thấy giảm BMD với việc sử dụng OCs. Tác dụng của estrogen trên xương có liên quan đến liều lượng sử dụng, liều tối ưu là 25 - 35mcg ethinyl estradiol hoặc tương đương.

- Cải thiện vấn đề mụn trứng cá (thường bùng phát xung quanh thời kỳ mãn kinh).

Liều dùng của thuốc tránh thai chứa progesterone đơn thuần ở phụ nữ > 40 tuổi: đường uống với progesterone dạng micronized là 200mg lúc ngủ, trong 12 ngày hoặc medroxyprogesterone acetate 5 - 10mg/ngày hoặc norethindrone acetate5mg cho ngày 10 -  14 mỗi tháng.

Liều estrogen: bắt đầu với miếng dán thường là 100mcg/ngày hoặc estradiol đường uống thường là 2mg/ngày. Liều này tương đương với 1,25mg estrogen liên hợp hay khoảng 10mcg ethinyl estradiol.

Duyen

Cùng chuyên mục

Những điều cần biết khi cấy que tránh thai

Cấy que tránh thai là một phương pháp tránh thai hiện đại, có độ tin cậy cao và đang là sự lựa chọn của rất...

Những điều cần biết về vòng tránh thai nội tiết

Vòng tránh thai nội tiết có chứa progesterone, hormone này giúp ngăn chặn hoạt động của chu kỳ nội mạc tử cung do...

Những lưu ý trong đặt vòng tránh thai

Đặt vòng là phương pháp được sử dụng rộng rãi vì chi phí hợp lý, thủ thuật đơn giản và hiệu quả cao, an...

Những điều cần biết về thuốc tiêm tránh thai

Y học phát triển kèm theo các dự luật về kế hoạch hóa gia đình cũng như sự cởi mở trong lối sống khiến cho nhu...