Quảng Trị nỗ lực giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh: Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị

Tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh ở Quảng Trị có xu hướng tăng và duy trì ở mức cao là đánh giá của những người làm công tác dân số trên địa bàn. Đây cũng là thách thức không nhỏ trong quá trình chuyển trọng tâm công tác DS-KHHGĐ sang Dân số và Phát triển trong tình hình hiện nay.Mất cân bằng GTKS ở ngay lần sinh đầu tiên

Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Quảng Trị bắt đầu xuất hiện vào năm 2010 với tỷ lệ 109 bé trai/100 bé gái, muộn hơn so với tình hình chung của cả nước nhưng tốc độ tăng tỷ suất ở Quảng Trị lại diễn ra khá nhanh, đến cuối năm 2017 tỷ số giới tính khi sinh trung bình toàn tỉnh ở mức 112,6 bé trai/100 bé gái.

Đáng lo ngại là mặc dù thời gian qua, các đơn vị dân số đã triển khai thực hiện nhiều biện pháp nhằm kiềm chế sự chênh lệnh giới tính khi sinh nhưng chỉ số này vẫn tiếp tục tăng cao. Đặc biệt, sự mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh đã xảy ra ngay từ những trường hợp sinh con đầu tiên. Theo cán bộ Chi cục DS- KHHGĐ tỉnh cho biết, rất nhiều cặp vợ chồng mới cưới, trước có dự định sinh con là tìm hiểu các biện pháp sinh con theo ý muốn để có thể sinh được con trai ngay từ đứa con đầu lòng.

Hiện có nhiều cách để lựa chọn giới tính trước khi mang thai như thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, tính ngày rụng trứng, siêu âm để biết thời điểm trứng rụng. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, việc siêu âm để xác định giới tính cũng được phát hiện rất sớm từ những tháng đầu của thai kỳ. Bởi vậy, nhiều trường hợp siêu âm không phải là con trai sẽ đến các phòng khám sản tư nhân thực hiện các biện pháp nạo, phá thai. Tư tưởng phải có con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng ông bà tổ tiên đã hằn sâu vào nếp nghĩ của người Việt, trong khi tâm lý các cặp vợ chồng trẻ hiện nay đều muốn vừa có ít con, vừa có con trai khiến họ tìm hiểu các biện pháp can thiệp để lựa chọn giới tính dẫn đến tình trạng chênh lệch giới tính khi sinh ngày càng tăng.

Theo ông Trương Hữu Thiện, Chi cục trưởng Chi cục DS- KHHGĐ tỉnh, tỷ số giới tính khi sinh được xác định bằng số trẻ em trai/100 trẻ em gái được sinh ra. Tỷ số này thông thường là 105-107/100, bất kỳ một sự thay đổi đáng kể nào của tỷ số trên chệch khỏi mức sinh học bình thường đều phản ánh những can thiệp có chủ định ở các mức độ khác nhau đến sự cân bằng tự nhiên này. Nếu không đẩy lùi mất cân bằng giới tính khi sinh thì sẽ có những hệ lụy cho dân số, đó là vấn đề bất bình đẳng giới và biến đổi xã hội theo chiều hướng xấu, những nguy cơ mà phụ nữ và trẻ em gái dễ bị tổn thương phải đối mặt như thiếu phụ nữ là làm gia tăng áp lực buộc họ phải kết hôn sớm hơn và nam giới khó khăn hơn trong việc tìm kiếm bạn đời, gia tăng nạn mua bán phụ nữ và trẻ em gái...

Cần thay đổi nhận thức của người dân về bình đẳng giới

Những năm qua, tỉnh Quảng Trị đã chủ động lồng ghép tuyên truyền các nội dung về mất cân bằng giới tính khi sinh vào các hoạt động của Chương trình mục tiêu Quốc gia DS - KHHGĐ nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng về thực trạng, hệ lụy mất cân bằng giới tính khi sinh và khống chế tốc độ tăng giới tính khi sinh tại địa phương.

Tuy nhiên, tỷ số giới tính khi sinh hiện nay của tỉnh đang cao hơn mức bình quân của cả nước và có xu hướng tăng lên nếu không có sự can thiệp kịp thời. Điều này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển ổn định, bền vững của tỉnh. Trước tình trạng báo động này, cuối năm 2016 UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 5170/KH-UBND về thực hiện Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn tỉnh, trong đó tỉnh có ban hành các chính sách nhằm thực hiện các biện pháp từng bước khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh tiến tới đưa tỷ số này trở lại mức cân bằng tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh.

Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh của tỉnh có đầy đủ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở. Để thực hiện hiệu quả đề án này, trước hết cần thay đổi nhận thức của người dân về bình đẳng giới. Cần có sự thay đổi từ dư luận xã hội để lên án hành vi phân biệt, đối xử, phân biệt giới tính. Khẳng định vai trò, con cái trong gia đình, không phân biệt nam hay nữ trong việc nuôi dưỡng, thờ cúng cha mẹ, ông bà tổ tiên, thừa kế cũng như có chế tài cụ thể nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Ngăn ngừa việc lạm dụng khoa học, công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi hỗ trợ việc lựa chọn giới tính thai nhi ở các cơ sở y tế.