Sàng lọc bất thường bộ phận sinh dục ở trẻ em: Nên được nhân rộng

 Năm 2019, Hà Nội tiếp tục duy trì hoạt động truyền thông, nhân rộng các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản đến các nhóm dân cư theo độ tuổi thông qua hoạt động: sàng lọc tầm soát, phát hiện dị tật bẩm sinh, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, khám sàng lọc khuyết tật cho trẻ mầm non, tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên/thanh niên, tiền hôn nhân; sức khỏe nam giới, phát hiện ung thư cho phụ nữ, sức khỏe người cao tuổi.

Trong những năm gần đây, tỷ lệ số trẻ được phát hiện dậy thì sớm cũng như mắc các dị tật bất thường trên cơ thể đang gia tăng đã khiến nhiều gia đình lo lắng. Tuy nhiên, do hoàn cảnh, điều kiện cũng như nhiều nguyên nhân khách quan, số trẻ được bố mẹ chủ động đưa đi sàng lọc để kịp thời phát hiện bất thường chưa cao, dẫn đến việc trẻ bị dị tật nhưng phát hiện muộn, ảnh hưởng đến việc điều trị và khả năng phục hồi về sau.

Do đó, nằm trong khuôn khổ các hoạt động truyền thông, nhân rộng những mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số, cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản đến các nhóm dân cư, hiện nay, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đang tổ chức triển khai có hiệu quả các chương trình khám sàng lọc phát hiện tim bẩm sinh; bệnh Thalassemia (tan máu bẩm sinh); khiếm thính; tầm soát dậy thì sớm và phát hiện dị tật bất thường ở bộ phận sinh dục cho hơn 30.000 trẻ tại 42 trường mầm non, mẫu giáo, nhà trẻ tư thục và học sinh tại 14 trường tiểu học trên địa bàn quận;  tổ chức giao lưu tuyên truyền chủ đề “Trao yêu thương – Gieo mầm hạnh phúc, phòng chống xâm hại, lạm dụng trẻ em” cho học sinh 14 trường tiểu học trên địa bàn.

Bệnh đến từ sự chủ quan của bố mẹ

Các bác sĩ cho biết, nhiều gia đình chủ quan trong việc tắm rửa hàng ngày cho con, cho con mặc quần sịp quá sớm, mặc quần bó sát vào phần hông và bộ phận sinh dục gây ngứa, viêm da, trẻ khó thao tác khi muốn đi vệ sinh tại trường học… Không ít gia đình ở Hà Nội, vai trò của ông bố trong việc hướng dẫn vệ sinh cho bé trai rất mờ nhạt. Thậm chí việc tắm rửa, vệ sinh cho trẻ phó thác cho người giúp việc dẫn đến trẻ có những dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục nhưng không được can thiệp sớm, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của trẻ sau này.

Thực tế cho thấy, những vấn đề bất thường ở cơ quan sinh dục trẻ thường mắc phải là hẹp, dính và viêm nhiễm bao quy đầu. Bác sỹ Nguyễn Thế Lương, Phó Giám đốc Bệnh viện Thận Hà Nội, người đã trực tiếp tham gia khám cho các cháu đã không dấu được sự ngạc nhiên khi có trẻ bị nhiễm khuẩn nặng ở bộ phận sinh dục mà gia đình không hề biết. Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm nhiễm ở bộ phận sinh dục là do không được vệ sinh hàng ngày hoặc vệ sinh không đúng cách. Nhiều trẻ để tình trạng bao quy đầu cặn trắng đọng lại, có mùi hôi, viêm nhiễm, thậm chí có những trẻ, cặn đã chuyển sang vàng, đóng hòn, đóng cục, dịch như bã đậu. Đáng lưu ý, một số phụ huynh mặc dù biết trẻ có hiện tượng hẹp, bán hẹp bao quy đầu, chưa lộn được bao quy đầu ra nhưng chủ quan nghĩ là chưa cần can thiệp ngay. Đây chính là những nguy cơ gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ về các bệnh thận, viêm đường tiết niệu…

Các bất thường ở bộ phận sinh dục của trẻ cần được phát hiện và can thiệp (bằng nội, ngoại khoa) sớm vì trẻ càng lớn thì càng dễ có tai biến, ảnh hưởng lớn đến phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, nhất là nguy cơ có thể dẫn đến bị ung thư tinh hoàn (đối với trường hợp tinh hoàn bị ẩn).

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh nhân tinh hoàn ẩn nếu được điều trị khi quá 15 tuổi, tỉ lệ có con tự nhiên chỉ còn 15%. Điều trị từ giữa 9-12 tuổi, tỉ lệ có con tự nhiên là 30%; giữa 5-8 tuổi là 40%; giữa 2-3 tuổi là 50% và giữa 1-2 tuổi là 90%. Tỉ lệ tinh trùng thấp kém là nguyên nhân đe dọa sức khỏe sinh sản. Chính vì vậy, vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em trai cần được quan tâm hơn nữa để tránh cho trẻ những rủi ro sau này.

Hoạt động khám sàng lọc chỉ số phát triển, sàng lọc bất thường bộ phận sinh dục bé trai và truyền thông chăm sóc vệ sinh cơ thể, phòng chống xâm hại/lạm dụng trẻ em triển khai ở Hà Nội triển khai qua hai đợt từ đầu năm đến nay đã nhận được nhiều ý kiến khẳng định về sự cần thiết của chương trình. Nhiều bậc phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của chương trình và đề nghị đưa vào hoạt động thường xuyên, mở rộng hình thức truyền thông, tuyên truyền, tọa đàm tới các bậc cha mẹ, phụ huynh học sinh có con trong độ tuổi.

Tình trạng vô sinh, hiếm muộn đang là vấn đề thực sự đáng báo động đối với toàn xã hội, mà một trong những nguyên nhân đến từ sự chủ quan của mọi người. Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, nhân rộng chương trình sàng lọc bất thường ở bộ phận sinh dục của trẻ em cần có sự chủ động của các ông bố, bà mẹ, tránh quan niệm sai lầm để lại hậu quả ảnh hưởng đến tương lai của các cháu.