Thực hư việc phơi nắng có thể trị vàng da ở trẻ

Phát biểu tại Lễ khởi động và ký kết Dự án OSCAR do Bộ Y tế, Tập đoàn Reckitt Benckiser (RB) tổ chức sáng 20/8, 

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho hay, trên thế giới, hàng năm có khoảng 8 triệu trẻ sơ sinh chết, chiếm 2/3 tổng số chết của trẻ dưới 1 tuổi, trong đó 2/3 số trẻ sơ sinh chết trong tuần đầu và 2/3 số này chết trong vòng 24 giờ đầu.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến phát biểu tại sự kiệnTình trạng này tương tự ở Việt Nam khi tử vong trẻ sơ sinh chiếm từ 50 - 75% tổng số tử vong trẻ dưới 1 tuổi. Nguyên là do trẻ bị ngạt, đẻ non/nhẹ cân, chấn thương trong khi đẻ, dị tật, vàng da sơ sinh và các bệnh nhiễm khuẩn, trong đó những nguyên nhân này lại có thể phòng tránh được.

Chiếu đèn vàng da cho trẻ sơ sinh tại khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: TLGS.TS Nguyễn Viết Tiến cho biết, vàng da sơ sinh là một trong những bệnh phổ biến ở trẻ sơ sinh. Trong đó, khoảng 85% trẻ sơ sinh đủ tháng và hầu hết trẻ sinh non nhìn thấy vàng da trên lâm sàng. Khoảng 6,7% vàng da trong 24 giờ đầu, 20% trong số này cần chiếu đèn điều trị vàng da. Trẻ sơ sinh vùng Đông Á có tỷ lệ vàng da cao gấp 6 lần châu Âu.

Các chuyên gia cho hay dù vàng da sơ sinh không quá nghiêm trọng nhưng nếu không được phát hiện sớm, không điều trị kịp thời sẽ để lại những di chứng rất nặng nề cho trẻ như gây biến chứng vàng da nhân não, chậm phát triển, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Cho trẻ phơi nắng không điều trị được vàng da sơ sinh

Vàng da là hiện tượng hồng cầu bị vỡ, chức năng chuyển hóa bilirubin của gan chưa hoàn thiện. Ở trẻ sơ sinh có thể bị vàng da sinh lý hoặc vàng da bệnh lý.

BS. Nguyễn Thị Từ Anh, Trưởng khoa Sơ sinh, Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM) cho biết, vàng da sinh lý hết sau 10 ngày đối với trẻ sinh đủ tháng và 14 ngày đối với trẻ sinh thiếu tháng. Phơi nắng không có hiệu quả trong điều trị vàng da mà chỉ có tác dụng phòng ngừa còi xương.

BS Từ Anh cũng khuyến cáo các gia đình không tự ý điều trị vàng da ở nhà mà phải do bác sĩ chỉ định và điều trị với các thiết bị y tế đạt tiêu chuẩn.

Mức độ vàng da nhẹ là chỉ vàng da đơn thuần (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn) không kèm theo các triệu chứng bất thường khác ( thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ...). Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ thiếu tháng... Tốc độ tăng Bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ. Ngoài ra, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu tối hoặc màu vàng (nước tiểu của trẻ sơ sinh thường không màu) và phân nhạt màu.

Nếu vàng da sinh lý thường sẽ biến mất sau một thời gian ngắn thì vàng da bệnh lý sẽ rất nguy hiểm do trẻ có thể bị hôn mê, co giật, vì vậy các bậc cha mẹ cần biết cách phát hiện vàng da ở trẻ sơ sinh.

Trong một số trường hợp, vàng da là biểu hiện của một căn bệnh tiềm tàng nào đó và ở những trường hợp này vàng da sẽ xuất hiện sớm, trong vòng 24 giờ sau sinh.

Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là vàng da đậm xuất hiện sớm, không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ thiếu tháng, mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Đồng thời với vàng da, có sự xuất hiện của các triệu chứng bất thường khác như: trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật, sốt, phân bạc màu... Xét nghiệm Bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.

Nếu không phát hiện và điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý kịp thời có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh do Bilirubin gián tiếp thấp vào não làm cho trẻ tử vong hoặc bị hại não suốt đời.